Hầu hết thủy hải sản ở Hà Nội nhiễm kim loại nặng

Những ngày vừa qua dư luận khá hoang mang về tin “Hầu hết thủy sản ở Hà Nội nhiễm kim loại nặng (Asen, Thủy ngân, Chì, Cadimi…)”; Tuy nhiên theo công bố kết quả của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế ngày 27/3/2014:

Trong 13 mẫu thủy sản được lấy mẫu và kiểm nghiệm, chỉ có các sản phẩm như trai, hến, ốc… có hàm lượng Asen vượt trên ngưỡng giới hạn cho phép từ 1,5 đến 2,3 lần. Nhân đây chúng tôi xin phân tích về thực trạng ô nhiễm kim loại nặng trong nguồn nước cũng như đánh giá mức độ xâm nhiễm chất này trên các loài thủy, hải sản; qua đó mong rằng người tiêu dùng có thái độ đúng mực với vấn đề mà dư luận đang quan tâm.

***

Thiết nghĩ với thực trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng tại các đô thị và vùng ngoại ô, tình trạng ô nhiễm các kim loại nặng ở nguồn nước, sự thâm nhiễm vào nguồn thủy, hải sản như trên là một tất yếu! Tình trạng này đã từng được báo động tại các thành phố, lưu vực sông ngòi, vùng bờ biển nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là tại Mỹ, Nhật, các nước vùng Đông Bắc Á…từ trên 20 năm qua. Được biết tại Việt Nam, những năm 1998 -2005 cũng đã có công trình nghiên cứu tại lưu vực châu thổ sông Hồng (Vĩnh Phúc, Hà Nội, Nam Định); vùng đồng bằng sông Cửu Long (An Giang, Đồng Tháp, …) với hàm lượng kim loại nặng- đặc biệt là Asen khá cao (hàm lượng asen nhiều nơi cao hơn mức cho phép từ 3 – 5 lần).

Ảnh minh họa

Sự nhiễm độc kim loại nặng từ nguồn nước hoặc thực phẩm do tích lũy lâu dài sẽ dẫn tới ảnh hưởng cho sức khỏe con người. Ví dụ như thủy ngân, dạng Methyl hữu cơ, sẽ gây chứng run rẩy, khó khăn trong diễn đạt, giảm sút trí nhớ ... và nặng hơn nữa có thể gây tê liệt, nghễnh ngãng, nói lắp, thao cuồng (Trong y văn gọi là hội chứng Minamata). Nếu nhiễm độc thủy ngân qua đường ăn uống với liều lượng cao, một thời gian sau (có thể từ 10 - 20 năm) sẽ gây tử vong; Sử dụng lâu dài nguồn nước bị nhiễm chì (Pb) sẽ biểu hiện chán ăn, đau bụng, buồn nôn, táo bón. Ngộ độc nặng có thể suy gan, suy thận, mệt mỏi, vàng da, thiếu máu. Nặng hơn nữa là co giật, bị ảo giác; nhiễm độc Cadimi (hội chứng Itai-Itai): nhiễm độc lâu dài gây suy thận, mất xương, thậm chí là ung thư vú... Riêng nhiễm độc Asen do sự hiện diện của nó trong nguồn nước. (Tổ chức y tế thế giới đề nghị mức giới hạn của Asen là 0,01 mg/L trong nước uống), việc hấp thụ một lượng lớn Asen trong thời gian dài (thường trên 10 năm) có thể dẫn tới ngộ độc Asen mãn tính (hội chứng Arsenosis syndrome) với màu da xám đen, dày sừng bàn tay, bàn chân, tóc rụng, viêm dạ dày- ruột, viêm móng mắt, dáng đi loạng choạng, người gầy còm, kiệt sức rồi tử vong trong vài năm. Đối với phụ nữ mang thai, Asen có thể gây sẩy thai. Ngộ độc Asen cấp tính (Thường do nhầm lẫn hoặc bị đầu độc) có triệu chứng giống như bệnh tả, xuất hiện rất nhanh. Bệnh nhân nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy liên tục (phân không tanh), khát nước dữ dội, mạch yếu, mặt nhợt nhạt rồi thâm tím, bí tiểu và chết sau 48 giờ. Trên thực tế thường gặp hội chứng nhiễm độc Asen mãn tính do nguồn nước có hàm lượng Asen quá cao (Trên 100 lần mức khuyến cáo giới hạn);

Theo công bố của Cục An toàn vệ sinh thực phẩm thì sự xâm nhiểm Asen trên một số loài thủy sản tại khu vực Hà Nội là không quá nguy hiểm. Như phân tích phần trên, sự thâm nhiễm kim loại nặng như Asen, thủy ngân trên một số loại thủy, hải sản- đặc biệt là loại cá lớn hoặc cá “săn mồi”, sống ở tầng sâu dưới dòng sông, cửa biển, cống thoát nước trong thành phố; do quá trình tích lũy sinh học nên trong phủ tạng, xương, lớp sừng của chúng có chứa hàm lượng nhất định các kim loại nặng kể trên là khá phổ biến. Hàm lượng này thường chưa đủ gây nhiễm độc cấp; tuy nhiên để tránh bị nhiễm các kim loại nặng này một cách từ từ chúng ta không nên ăn các loài hải sản liên tục nhiều ngày trong tuần. Ở phụ nữ mang thai nên hạn chế ăn các loại cá lớn (cá ngừ đại dương, cá thu, cá nhám, cá đuối, tôm hùm, ốc đá…), tránh món ăn từ cá biển nấu nhừ xương./.